Wstęp . . . 9

ROZDZIAŁ l
Kształtowanie się europejskiej polityki regionalnej – Mirosław GREWIŃSKI . . . 11
1.1. Podstawowe definicje . . . 11
1.2. Początki europejskiej polityki regionalnej (lata 1957-1975) . . . 13
1.3. Rozwój europejskiej polityki regionalnej (lata 1976-1985) . . . 17
1.4. Wielka Reforma polityki regionalnej (lata 1986-1992) . . . 20
1.5. Udoskonalenie sposobów interwencji funduszy strukturalnych (lata 1993-1999) . . . 23
1.6. Agenda 2000 i reforma funduszy strukturalnych (lata 2000-2006) . . . 24

ROZDZIAŁ 2
Strategiczne cele europejskiej polityki regionalnej – Mirosław GREWIŃSKI . . . 27
2.1. Cele realizowane w latach 1989-1993 . . . 27
2.2. Cele realizowane w latach 1994-1999 . . . 29
2.3. Cele realizowane w latach 2000-2006 . . . 32

ROZDZIAŁ 3
Zasady europejskiej polityki regionalnej – Katarzyna GŁĄBICKA, Mirosław GREWIŃSKI . . . 38
3.1. Zasady generalne . . . 38
3.1.1. Solidarność . . . 38
3.1.2. Subsydiarność . . . 39
3.1.3. Partnerstwo . . . 40
3.2. Zasady organizacji polityki regionalnej . . . 41
3.2.1. Programowanie . . . 41
3.2.2. Zgodność . . . 44
3.3. Zasady finansowania polityki regionalnej . . . 46
3.3.1. Koncentracja . . . 46
3.3.2. Uzupełnienie . . . 48
3.3.3. Reguła n+2 . . . 49
3.4. Zasady oceny realizacji programów . . . 50
3.4.1. Monitoring . . . 50
3.4.2. Kontrola finansowa . . . 53
3.4.3. Ewaluacja . . . 54

ROZDZIAŁ 4
Instrumenty europejskiej polityki regionalnej – Mirosław GREWIŃSKI . . . 56
4.1. Instrumenty prawne . . . 56
4.1.1. Ustawodawstwo pierwotne WE . . . 56
4.1.2. Ustawodawstwo wtórne WE . . . 58
4.2. Instrumenty finansowe . . . 60
4.2.1. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego . . . 60
4.2.2. Europejski Fundusz Społeczny . . . 63
4.2.3. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej . . . 68
4.2.4. Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa . . . 70
4.2.5. Fundusz Spójności . . . 71
4.2.6. Fundusz Solidarności . . . 75
4.2.7. Fundusze przedakcesyjne . . . 77
4.2.8. Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweski Mechanizm Finansowy . . . 81
4.3. Instrumenty statystyczne – NUTS . . . 84

ROZDZIAŁ 5
Inicjatywy Wspólnotowe – Mirosław GREWIŃSKI . . . 88
5.1. INTERREG III . . . 91
5.2. URBAN . . . 93
5.3. EQUAL . . . 94
5.4. LEADER + . . . 97
5.5. Inne formy pomocy . . . 97

ROZDZIAŁ 6
Strategiczne dokumenty programujące politykę spójności w Polsce – Katarzyna GŁĄBICKA, Mirosław GREWIŃSKI . . . 99
6.1. Narodowy Plan Rozwoju oraz Podstawy Wsparcia Wspólnoty . . . 100
6.2. Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego . . . 103
6.3. Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich . . . 107
6.4. Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw . . . 109
6.5. Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego oraz Rozwój Obszarów Wiejskich . . . 113
6.6. Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb . . . 115
6.7. Sektorowy Program Operacyjny – Transport . . . 116
6.8. Program Operacyjny Pomoc Techniczna . . . 120
6.9. Program Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL dla Polski . . . 121
6.10. Program Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG III . . . 123
6.11. Strategia Wykorzystania Funduszu Spójności w Polsce na lata 2004-2006 . . . 125
6.12. Program Operacyjny dla wykorzystania środków finansowych w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego . . . 129

ROZDZIAŁ 7
Polskie podmioty polityki spójności – Katarzyna GŁĄBICKA, Mirosław GREWIŃSKI . . . 131
7.1. Instytucje Zarządzające . . . 131
7.2. Instytucje Pośredniczące . . . 135
7.3. Instytucja Płatnicza . . . 139
7.4. Instytucje Wdrażające i beneficjenci . . . 141
7.5. Komitety Monitorujące . . . 144
7.6. System Informatyczny Monitorowania i Kontroli Finansowej . . . 146
7.7. Jednostki Monitorująco-Kontrolne . . . 147
7.8. Komitety Sterujące . . . 147
7.9. Instytucje kontroli finansowej i audytu . . . 149

ROZDZIAŁ 8
Wykorzystanie funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w Polsce – Michał OLSZEWSKI . . . 151
8.1. Wprowadzenie . . . 151
8.2. Finansowy obraz funduszy . . . 151
8.2.1. System zbierania danych finansowych . . . 152
8.2.2. Wartość alokacji dla Polski . . . 152
8.2.3. Wartość składanych wniosków . . . 154
8.2.4. Wartość podpisanych umów . . . 156
8.2.5. Wartość dokonywanych płatności . . . 157
8.3. Bariery w wykorzystywaniu funduszy . . . 158
8.4.Polska funduszowa . . . 160

ROZDZIAŁ 9
Bariery i perspektywy wdrażania projektów społecznych w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego – Mirosław GREWIŃSKI . . . 168
9.1. Wprowadzenie . . . 168
9.2. Perspektywy i możliwości EFS w kontekście programowym . . . 169
9.3. EFS jako instrument welfare mix / welfare pluralism . . . 171
9.4. Perspektywy i bariery programowania EFS . . . 174
9.5. Problemy jakościowe, strategiczne, organizacyjne i techniczne . . . 180
9.6.Zakończenie . . . 185

ROZDZIAŁ 10
Perspektywy rozwoju polityki spójności. Implikacje dla Polski – Mirosław GREWIŃSKI, Lidia IDZIKOWSKA . . . 187
10.1. Przygotowania Polski do realizacji polityki spójności na lata 2007-2013 . . . 192

ROZDZIAŁ II
Zastosowanie Metodologii Struktury Logicznej w przygotowywaniu projektów społecznych – Jarosław ZARYCHTA . . . 205
11.1. Zagadnienia wstępne . . . 205
11.2. Projekt . . . 206
11.3. Planowanie projektu – czynniki zewnętrzne . . . 210
11.4. Planowanie projektu – czynniki wewnętrzne . . . 213
ll.5. Wsparcie planowania projektu przy pomocy Metodologii Struktury Logicznej . . . 216
11.6. Matryca logiczna projektu . . . 217

Bibliografia . . . 233
Noty o autorach . . . 243

Wstęp . . . 11

CZĘŚĆ I
ROZDZIAŁ 1
Kształtowanie się europejskiej polityki regionalnej – Mirosław GREWIŃSKI . . . 13
1.1. Podstawowe definicje . . . 13
1.2. Początki europejskiej polityki regionalnej (lata 1957-1975) . . . 15
1.3. Rozwój europejskiej polityki regionalnej (lata 1976-1985) . . . 19
1.4. Wielka Reforma polityki regionalnej (lata 1986-1992) . . . 22
1.5. Udoskonalenie sposobów interwencji funduszy strukturalnych (lata 1993-1999) . . . 25
1.6. Agenda 2000 i reforma funduszy strukturalnych (lata 2000-2006) . . . 26

ROZDZIAŁ 2
Cele europejskiej polityki regionalnej – Mirosław GREWIŃSKI . . . 29
2.1. Cele realizowane w latach 1989-1993 . . . 29
2.2. Cele realizowane w latach 1994-1999 . . . 31
2.3. Cele realizowane w latach 2000-2006 . . . 34

ROZDZIAŁ 3
Zasady europejskiej polityki regionalnej – Katarzyna GŁĄBICKA, Mirosław GREWIŃSKI . . . 40
3.1. Zasady generalne . . . 40
3.1.1. Solidarność . . . 40
3.1.2. Subsydiarność . . . 41
3.1.3. Partnerstwo . . . 42
3.2. Zasady organizacji polityki regionalnej . . . 43
3.2.1. Programowanie . . . 43
3.2.2. Zgodność . . . 46
3.3. Zasady finansowania polityki regionalnej . . . 48
3.3.1. Koncentracja . . . 48
3.3.2. Uzupełnienie . . . 50
3.3.3. Reguła n+2 . . . 51
3.4. Zasady oceny realizacji programów . . . 52
3.4.1. Monitoring . . . 52
3.4.2. Kontrola finansowa . . . 55
3.4.3. Ewaluacja . . . 56

ROZDZIAŁ 4
Instrumenty europejskiej polityki regionalnej – Mirosław GREWIŃSKI . . . 58
4.1. Instrumenty prawne . . . 58
4.1.1. Ustawodawstwo pierwotne WE . . . 58
4.1.2. Ustawodawstwo wtórne WE . . . 60
4.2. Instrumenty finansowe . . . 62
4.2.1. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego . . . 62
4.2.2. Europejski Fundusz Społeczny . . . 65
4.2.3. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej . . . 70
4.2.4. Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa . . . 72
4.2.5. Fundusz Spójności . . . 73
4.2.6. Fundusz Solidarności . . . 77
4.2.7. Fundusze przedakcesyjne . . . 79
4.2.8. Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweski Mechanizm Finansowy . . . 83
4.3. Instrumenty statystyczne – NUTS . . . 86

ROZDZIAŁ 5
Inicjatywy Wspólnotowe – Mirosław GREWIŃSKI . . . 90
5.1. INTERREG III . . . 93
5.2. URBAN . . . 95
5.3. EQUAL . . . 96
5.4. LEADER + . . . 99
5.5. Inne formy pomocy . . . 99

ROZDZIAŁ 6
Strategiczne dokumenty programujące politykę spójności w Polsce – Katarzyna GŁĄBICKA, Mirosław GREWIŃSKI . . . 101
6.1. Narodowy Plan Rozwoju oraz Podstawy Wsparcia Wspólnoty . . . 102
6.2. Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego . . . 105
6.3. Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich . . . 109
6.4. Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw . . . 111
6.5. Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego oraz Rozwój Obszarów Wiejskich . . . 115
6.6. Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb . . . 117
6.7. Sektorowy Program Operacyjny – Transport (SPO-T) . . . 118
6.8. Program Operacyjny Pomoc Techniczna . . . 122
6.9. Program Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL dla Polski . . . 123
6.10. Program Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG III . . . 125
6.11. Strategia Wykorzystania Funduszu Spójności w Polsce na lata 2004-2006 . . . 127
6.12. Program Operacyjny dla wykorzystania środków finansowych w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego . . . 131

ROZDZIAŁ 7
Polskie podmioty polityki spójności – Katarzyna GŁĄBICKA, Mirosław GREWIŃSKI . . . 133
7.1. Instytucje Zarządzające . . . 133
7.2. Instytucje Pośredniczące . . . 137
7.3. Instytucja Płatnicza . . . 141
7.4. Instytucje Wdrażające i beneficjenci . . . 143
7.5. Komitety Monitorujące . . . 146
7.6. System Informatyczny Monitorowania i Kontroli Finansowej . . . 148
7.7. Jednostki Monitorująco-Kontrolne . . . 149
7.8. Komitety Sterujące . . . 149
7.9. Instytucje kontroli finansowej i audytu . . . 151

ROZDZIAŁ 8
Perspektywy rozwoju polityki spójności. Implikacje dla Polski – Mirosław GREWIŃSKI, Lidia IDZIKOWSKA . . . 153
8.1. Przygotowania Polski do realizacji polityki spójności na lata 2007-2013 . . . 158

ROZDZIAŁ 9
Przygotowanie projektu do EFS. Zastosowanie Metodologii Struktury Logicznej – Jarosław ZARYCHTA . . . 171
9.1. Zagadnienia wstępne . . . 171
9.2. Projekt . . . 172
9.3. Planowanie projektu – czynniki zewnętrzne . . . 176
9.4. Planowanie projektu – czynniki wewnętrzne . . . 179
9.5. Wsparcie planowania projektu przy pomocy Metodologii Struktury Logicznej . . . 182
9.6. Matryca logiczna projektu . . . 183

CZĘŚĆ II
PREZENTACJE . . . 199
Europejski Fundusz Społeczny w kontekście polityki spójności społeczno-gospodarczej UE – Mirosław GREWIŃSKI . . . 199
Polskie doświadczenia we wdrażaniu Europejskiego Funduszu Społecznego – Mirosław GREWIŃSKI . . . 234
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego – Lidia IDZIKOWSKA . . . 242
Fundusze Strukturalne – okres programowania 2007-2013 – Lidia IDZIKOWSKA . . . 291
Praktyczne aspekty korzystania ze środków pomocowych – SPO- WKP – Konrad KOZIOŁ . . . 316
Metodologia przygotowania i zarządzanie projektem UE – aspekty praktyczne – ­Jarosław ZARYCHTA . . . 327

CZĘŚĆ III
DOKUMENTACJA DLA EFS . . . 338
Wytyczne dla beneficjentów ubiegających się o dofinansowanie projektów w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich. Działanie 1.5a . . . 338
Fisza projektowa pod Europejski Fundusz Społeczny (SPO-RZL i ZPORR) . . . 375
Instrukcja wypełniania Wniosku o dofinansowanie realizacji projektu w ramach SPO RZL 2004-2006 . . . 387
Wniosek o dofinansowanie realizacji projektu w ramach SPO RZL 2004-2006 . . . 408
Przykłady kosztów i zestawienie wydatków kwalifikowanych . . . 418
Szczegółowy harmonogram realizacji projektu oraz zaangażowania personelu beneficjenta/partnerów . . . 427
Karta weryfikacji formalnej dla wniosku o dofinansowanie realizacji projektu w ramach SPO RZL . . . 429
Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie realizacji projektu w ramach SPO RZL . . . 432

CZĘŚĆ IV
DOKUMENTACJA DLA EFRR . . . 439
Wniosek o dofinansowanie realizacji projektu ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Priorytetu 1 – Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów i Priorytetu 3 ­Rozwój lokalny, z włączeniem Działania 3.4 – Mikroprzedsiębiorstwa
Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004-2006 . . . 439
Instrukcja wypełnienia wniosku o dofinansowanie realizacji projektu ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Priorytetu 1 ­Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów i Priorytetu 3 – Rozwój lokalny, z włączeniem Działania 3.4 – Mikroprzedsiębiorstwa Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004-2006. Część I . . . 462
Instrukcja wypełnienia wniosek o dofinansowanie realizacji projektu ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Priorytetu 1 ­Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów i Priorytetu 3 – Rozwój lokalny, z włączeniem Działania 3.4 – Mikroprzedsiębiorstwa Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004-2006, Część II – załączniki . . . 488
Lista sprawdzająca dla oceny formalnej wniosków o dofinansowanie projektu złożonego w ramach Priorytetu 1 i 3 ZPORR (z wyjątkiem Działań 1.6 i 3.4) . . . 501
Ocena wniosku – kryteria oceny merytorycznej i technicznej – o dofinansowanie projektu z EFRR w ramach ZPORR . . . 522
Wniosek beneficjenta o płatność . . . 525
Instrukcja do Wniosku beneficjenta o płatność dla projektu finansowanego z EFRR (z 4 załącznikami) . . . 532
Sprawozdanie z realizacji projektu współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego . . . 550
Instrukcja wypełnienia sprawozdania z realizacji projektu współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004-2006 . . . 554
Załączniki do sprawozdania z realizacji projektu EFRR (zestawienie wydatków kwalifikowanych i niekwalifikowanych, wskaźniki realizacji projektu, postęp finansowy projektu) . . . 560

Bibliografia . . . 562
Noty o autorach . . . 563

Mirosław GREWIŃSKI
Wstęp . . . 7

CZĘŚĆ I
Mirosław GREWIŃSKI
Możliwości interwencyjne Europejskiego Funduszu Społecznego w Polsce w latach 2004-2006 . . . 9
Tomasz KOZŁOWSKI
Znaczenie regulacji prawa wspólnotowego i krajowego w projektach współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego . . . 15
Mirosław GREWIŃSKI
Rozważania o obywatelskiej polityce społecznej w Polsce. Czy istnieje konieczność wykorzystywania funduszy UE przez pozarządowe organizacje pomocy społecznej? . . . 32
Tomasz KOZŁOWSKI
Lokalne Partnerstwo na Rzecz Zatrudnienia w kontekście absorpcji środków Europejskiego Funduszu Społecznego . . . 41
Mirosław GREWIŃSKI
Niedoskonałości systemu programowania i wdrażania EFS w Polsce (analiza krytyczna) . . . 58
Jarosław ZARYCHTA
Przygotowanie projektu do EFS. Zastosowanie Metodologii Struktury Logicznej . . . 72
Grzegorz ZAJĄCZKOWSKI
Programowanie horyzontalne – innowacyjna metoda wsparcia tworzenia projektów europejskich. Projekty społeczne i socjalne . . . 100

Bibliografia . . . 116
Noty o autorach . . . 117

CZĘŚĆ II
Prezentacja: „Europejski Fundusz Społeczny w kontekście polityki spójności społeczno-gospodarczej UE” . . . 119
Prezentacja: „Metodologia przygotowania i zarządzania projektem UE – aspekty praktyczne” . . . 154
Wytyczne dla beneficjentów ubiegających się o dofinansowanie projektów w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich. Działanie 1.5a . . . 165
Fisza projektowa pod Europejski Fundusz Społeczny (SPO-RZL i ZPORR) . . . 204
Instrukcja wypełniania Wniosku o dofinansowanie realizacji projektu w ramach SPO RZL 2004-2006 . . . 216
Wniosek o dofinansowanie realizacji projektu w ramach SPO RZL 2004-2006 . . . 231
Przykłady kosztów i zestawienie wydatków kwalifikowanych . . . 247
Szczegółowy harmonogram realizacji projektu oraz zaangażowania personelu beneficjenta/partnerów . . . 256
Karta weryfikacji formalnej dla wniosku o dofinansowanie realizacji projektu w ramach SPO RZLv . . . 58
Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie realizacji projektu w ramach SPO RZL . . . 261